Quante un milita per la causa daus animaus, si l’i a ben quauqua ren qu’auvem còp-sec d’abòrd, qu’es queraque ben la “credada de la racina” (hey, las plantas suefren tanben, minjas pas de béstias mas ses un tuaire de plantas! hehe). Ma fe, vau benleu pas far mon paubre malaürós que l’i a ben quauqu’un d’enguera que riscariá me dire dins los comentaris que fau mas purar. Anem, donc, vam taschar moian de ne’n compréner las rasons de quela credada de la racina pusleu que non pas migrar per quò d’aquí.
A de bon, segur que tot lo monde son pas sensibles a la condicion animala (d’alhors, beucòp siràn pas mai concernats per la condicion daus èssers umans que daus animaus non-umans autorn de la planeta) e, segur, tot lo monde son pas vegetarians que vegetalians o vegans mas crese totparier que tot plen de personas s’esmajan per de verai dau sòrt de las béstias, la majoritat de la gent, mesma, ne’n an veraiment quauqua ren a far, l’i a mas ‘na minoritat finalament que, siá los concerna pas, siá, pieg, voudriàn mau a las béstias. Afen, per ben dire, som pas plan nombrós qu’am chamnhat de regime alimentari per ‘mor que nos preocupam de la condicion animala (animaus d’elevatge, corgudas de braus, brejadís de jaus... e totas sòrtas de torturas que se pòden trobar per lo monde). Quò vòu pas dire que los qu’an pas chamnhat de regime se preocupen pas daus animaus, non gran, mas l’i a çò qu’unas filosòfas coma Melanie Joy[1] e Florence Burgat[2] ‘pelan una “dissonància cognitiva” que mena maugrat se au “carnisme”. Qu’es pas question dins quel article de dire “booo, visatz-los, quelas chaitivas personas que minjan de la charn”, non, zo podriá benleu far a quauqua enchaison ren mas quand sei confrontat a de la gent de meschanta fe mas pas aquí. Vòle mas soslinhar a la mòda de Melanie Joy o Florence Burgat la dissonáncia cognitiva: afincam d’una man lo chen, nos vestissem de vacha e minjam lo pòrc de l’autra, l’i a donc ben ‘na ierarquizacion arbitrària, un classament arbitrari, dins nòstres rapòrts a las béstias segon lor espècia. Pertant, un ganhon, qu’es tan fin coma un chen, mai fin d’après, qu’es donc mas afar de tradicion culturala de minjar los uns e de tuar los autres; d’alhors, en d’autres país, minjariàn benleu los chens e afincariàn los ganhons. Me diretz, mas nos vòu far la leiçon, a ben, non gran, mingei pro charn de las annadas de temps, tròp longtemps segur, en tut m’esmajar veraiment de las béstias mas l’habitus, la dissonància cognitiva, fasiá que quò passava pas la limita de la ‘sieta. Adonc, comencei de far daus ensais de vegetarisme quante virei mos vint ans mas quò tenguet pas ben dau temps per ‘mor de la pression sociala e que lo diumenc miegjorn, faliá minjar lo jau qu’era sus la taula… e donc, fauguet que mon pair venguessa malaude (l’i a un pauc mai d’una diesena d’annadas aura, mai que ne’n murisset lo paubre) per que ieu mene un long pensament sus la sufrença daus èssers sensibles que me faguessa chamnhar mon alimentacion. Vesetz, quò se faguet pas tot sol.
Som ‘ribats luenh de la credada de la racina. Justadament, qu’es quante comencei de me confrontar en societat a las consequéncias de mas chausidas alimentàrias e que, segur, dins daus repas, la gent mancavan pas de remarcar mon vegetalisme, qu’ai auvit per los prumiers còps quela famosa credada de la racina. Òc-es, quante militatz per las béstias, sovent la prumiera reaccion daus interlocutors, entre autras reaccions totparier, qu’es de dire que las plantas suefren maitot! A ben quò, l’i a ben ‘na sensibilitat de las plantas, òc-ben, los biologistas zo meten en evidéncia mas sabem pas exactament la natura exacta de quela sensibilitat: pas de sistema nervós centrau, pas de nocicepcion, pas de consciéncia psicologica per sentir (manca a far dins l’animisme), adonc, segur l’i a de las reaccions sensitivas, qu’es tot çò que ne’n podem dire dau temps dich que, au contrari, la sufrença daus animaus es clara e provada: sistema nervós, nocicepcion, sentits... Mas, me diretz pas, qu’es quand mesma curiós quela preocupacion subita daus interlocutors per la sufrença de las plantas tre qu’anonciam que militam per los animaus. Vòle ben que daus uns siàn realament preocupats per las plantas, perqué pas (zo sei tanben), mas dins queu cas, siriá plan mielhs d’eschivar de minjar de la charn puei que fau ben nurir lo bestiau per lo far frotjar regde e lo menar au tuador e fau de 4 a 10 porcions de vegetaus per produrre una sola porcion de charn segon la béstia elevada (podetz ‘visar la benda dessenhada d’Insolente Veggie sus queu subject: https://www.insolente-veggie.com/le-cri-de-la-carotte/; lo cas de las béstias elevadas nonmàs dins los prats a l’erba es anecdotic per que siá pertinent coma argument; pauc que pro 90 a 99 % de la produccion de charn es “industriala”). Subretot, m’es ‘vís que la gent que te lançan tau una credada de la racina, qu’es prumier que son mau d’aise emb lor pròpre biais de se nurir que, en fàcia, lor rebatem lor consciéncia etica e morala e los fam probable culpabilizar (per una part d’entre ilhs en tots cas, parle pas d’aquilhs que ne’n an ren a fotre). Donc, sovent, qu’es pas que se’n fan per las plantas mas pusleu qu’an mestier de s’aparar. L’argument es pas racionau, l’am vist: prumier, las plantas an ‘na sensibilitat o sensitivitat mas pas de senciéncia (visatz mon article a queu perpaus dins Sapiéncia) e, segond, mielhs vau pas minjar de charn per esparnhar de tuar tròp de vegetaus, tau coma zo venem de veire. Donc, quel argument de la credada de la racina es mas un biais de se rassegurar, per se sentir pas tròp coupable benleu, e, en mai, sembla que siá tanben estrechament ligat a çò que ‘pelam aura “mentafobia” (fòrta reticéncia a reconéisser una consciéncia aus animaus perfin de puescher contunhar de los percebre coma daus objects).
Per conclure, podetz minjar de la charn, qu’es pas tant lo problema, enguera que per un militant animalista, quauqu’un pauc si-es, mas ai p’un poder per vos eschivar de ne’n minjar e puei degun vos vai raubar vòstres costelons dins la ‘sieta… mas me sembla que siriá mai oneste de pas se recaptar darrier la credada de la racina e que siriá plan melhor de dire siá que, las béstias, ne’n atz ren a fotre (çò qu’es possible mas minoritari, crese), siá que, l’i pensatz a las béstias mas atz dau mau a vos passar de charn o ben que vos ne’n voletz pas passar tot simplament. Prochen article: explicarai çò que fau per los umans perque segur que daus uns mancaràn pas dins los comentaris me dire “e que fatz per los umans non pas vos mainar de las béstias?”.
A de bon, segur que tot lo monde son pas sensibles a la condicion animala (d’alhors, beucòp siràn pas mai concernats per la condicion daus èssers umans que daus animaus non-umans autorn de la planeta) e, segur, tot lo monde son pas vegetarians que vegetalians o vegans mas crese totparier que tot plen de personas s’esmajan per de verai dau sòrt de las béstias, la majoritat de la gent, mesma, ne’n an veraiment quauqua ren a far, l’i a mas ‘na minoritat finalament que, siá los concerna pas, siá, pieg, voudriàn mau a las béstias. Afen, per ben dire, som pas plan nombrós qu’am chamnhat de regime alimentari per ‘mor que nos preocupam de la condicion animala (animaus d’elevatge, corgudas de braus, brejadís de jaus... e totas sòrtas de torturas que se pòden trobar per lo monde). Quò vòu pas dire que los qu’an pas chamnhat de regime se preocupen pas daus animaus, non gran, mas l’i a çò qu’unas filosòfas coma Melanie Joy[1] e Florence Burgat[2] ‘pelan una “dissonància cognitiva” que mena maugrat se au “carnisme”. Qu’es pas question dins quel article de dire “booo, visatz-los, quelas chaitivas personas que minjan de la charn”, non, zo podriá benleu far a quauqua enchaison ren mas quand sei confrontat a de la gent de meschanta fe mas pas aquí. Vòle mas soslinhar a la mòda de Melanie Joy o Florence Burgat la dissonáncia cognitiva: afincam d’una man lo chen, nos vestissem de vacha e minjam lo pòrc de l’autra, l’i a donc ben ‘na ierarquizacion arbitrària, un classament arbitrari, dins nòstres rapòrts a las béstias segon lor espècia. Pertant, un ganhon, qu’es tan fin coma un chen, mai fin d’après, qu’es donc mas afar de tradicion culturala de minjar los uns e de tuar los autres; d’alhors, en d’autres país, minjariàn benleu los chens e afincariàn los ganhons. Me diretz, mas nos vòu far la leiçon, a ben, non gran, mingei pro charn de las annadas de temps, tròp longtemps segur, en tut m’esmajar veraiment de las béstias mas l’habitus, la dissonància cognitiva, fasiá que quò passava pas la limita de la ‘sieta. Adonc, comencei de far daus ensais de vegetarisme quante virei mos vint ans mas quò tenguet pas ben dau temps per ‘mor de la pression sociala e que lo diumenc miegjorn, faliá minjar lo jau qu’era sus la taula… e donc, fauguet que mon pair venguessa malaude (l’i a un pauc mai d’una diesena d’annadas aura, mai que ne’n murisset lo paubre) per que ieu mene un long pensament sus la sufrença daus èssers sensibles que me faguessa chamnhar mon alimentacion. Vesetz, quò se faguet pas tot sol.
Som ‘ribats luenh de la credada de la racina. Justadament, qu’es quante comencei de me confrontar en societat a las consequéncias de mas chausidas alimentàrias e que, segur, dins daus repas, la gent mancavan pas de remarcar mon vegetalisme, qu’ai auvit per los prumiers còps quela famosa credada de la racina. Òc-es, quante militatz per las béstias, sovent la prumiera reaccion daus interlocutors, entre autras reaccions totparier, qu’es de dire que las plantas suefren maitot! A ben quò, l’i a ben ‘na sensibilitat de las plantas, òc-ben, los biologistas zo meten en evidéncia mas sabem pas exactament la natura exacta de quela sensibilitat: pas de sistema nervós centrau, pas de nocicepcion, pas de consciéncia psicologica per sentir (manca a far dins l’animisme), adonc, segur l’i a de las reaccions sensitivas, qu’es tot çò que ne’n podem dire dau temps dich que, au contrari, la sufrença daus animaus es clara e provada: sistema nervós, nocicepcion, sentits... Mas, me diretz pas, qu’es quand mesma curiós quela preocupacion subita daus interlocutors per la sufrença de las plantas tre qu’anonciam que militam per los animaus. Vòle ben que daus uns siàn realament preocupats per las plantas, perqué pas (zo sei tanben), mas dins queu cas, siriá plan mielhs d’eschivar de minjar de la charn puei que fau ben nurir lo bestiau per lo far frotjar regde e lo menar au tuador e fau de 4 a 10 porcions de vegetaus per produrre una sola porcion de charn segon la béstia elevada (podetz ‘visar la benda dessenhada d’Insolente Veggie sus queu subject: https://www.insolente-veggie.com/le-cri-de-la-carotte/; lo cas de las béstias elevadas nonmàs dins los prats a l’erba es anecdotic per que siá pertinent coma argument; pauc que pro 90 a 99 % de la produccion de charn es “industriala”). Subretot, m’es ‘vís que la gent que te lançan tau una credada de la racina, qu’es prumier que son mau d’aise emb lor pròpre biais de se nurir que, en fàcia, lor rebatem lor consciéncia etica e morala e los fam probable culpabilizar (per una part d’entre ilhs en tots cas, parle pas d’aquilhs que ne’n an ren a fotre). Donc, sovent, qu’es pas que se’n fan per las plantas mas pusleu qu’an mestier de s’aparar. L’argument es pas racionau, l’am vist: prumier, las plantas an ‘na sensibilitat o sensitivitat mas pas de senciéncia (visatz mon article a queu perpaus dins Sapiéncia) e, segond, mielhs vau pas minjar de charn per esparnhar de tuar tròp de vegetaus, tau coma zo venem de veire. Donc, quel argument de la credada de la racina es mas un biais de se rassegurar, per se sentir pas tròp coupable benleu, e, en mai, sembla que siá tanben estrechament ligat a çò que ‘pelam aura “mentafobia” (fòrta reticéncia a reconéisser una consciéncia aus animaus perfin de puescher contunhar de los percebre coma daus objects).
Per conclure, podetz minjar de la charn, qu’es pas tant lo problema, enguera que per un militant animalista, quauqu’un pauc si-es, mas ai p’un poder per vos eschivar de ne’n minjar e puei degun vos vai raubar vòstres costelons dins la ‘sieta… mas me sembla que siriá mai oneste de pas se recaptar darrier la credada de la racina e que siriá plan melhor de dire siá que, las béstias, ne’n atz ren a fotre (çò qu’es possible mas minoritari, crese), siá que, l’i pensatz a las béstias mas atz dau mau a vos passar de charn o ben que vos ne’n voletz pas passar tot simplament. Prochen article: explicarai çò que fau per los umans perque segur que daus uns mancaràn pas dins los comentaris me dire “e que fatz per los umans non pas vos mainar de las béstias?”.
