Lo ministre Blanquer present al moment de la discussion de la lei MOLAC!
Benlèu l’avètz vist, en aguent la curiositat de gaitar las videòs[1] dels debats a l’Assemblaa dau 13 de febrier, quand se discutava la proposicion de lèi despausaa per lo deputat Pau Molac. En generau, quand se parla (rarament) de lengas regionalas aquí, lo ministre l’i es pas jamai, e laissa respondre son collèga de la cultura, o un autre collèga, o un chin coifat que passava juste per aquí au bon moment. Mas lo jorn que vos parlo, lo ministre l’i èra, amb lo morre d’aqueu qu’a tròp quichat sus l’òli de fetge de merluça. Chau dire que l’ora èra grèva.
La discussion, un moment de teatre parlamentari
La proposicion de lei Molac es una de las pauc (tres, se m’engano pas sus quauque seissanta despausaas despuèi 1951) qu’an agut lo privilègi d’un debat parlamentari en sesilha publica.
L’i chabon quauques imprudéncias juridicas que povian menar qu’a un regit, mas digam qu’avia lo meriti d’existar. Lo debat a permés d’escotar quauques turlupinaas d’un nomenat Lachaud[2], mas a sobretot permés a Blanquer de començar per proclamar son amor das lengas regionalas, d’assegurar que sas “refòrmas” las – las lengas regionalas, s’entend! – anavan menar au paradís, drant de contunhar en donant a totes los articles tochant l’ensenhament un aveaire desfavorable dau Govèrn. Aveaire desfavorable que sa majoritat a naturalament segut sens se pausar mai de questions, car es de monde que sabon viure.
Fai que la PPL Molac, vigorosament crestaa e reducha a d’articlòts sens importància reala es “adoptaa”, e serè benlèu un jorn discutaa au Senat, drant de tornar a l’Assemblaa, probablament per un enterrament definitiu.
Ramento aquel episòdi de teatre parlamentari perqué es estat public e oficiau. E manifesta ben la realitat de la posicion dau Govèrn en generau, e dau Blanquer en particular sus la question de las lengas de França.
E d’autres episòdis mens publics, a començar per la refòrma dau licèu
Mas per lo ben comprene, lo chau reliar a d’autres episòdis mens publics, mas que lo confirman.
La famosa refòrma dau licèu e dau bac, per començar, bèl exemple d’usina a gas inventaa per de carculetas a pautas escapaas de l’ENA. Tiraria tròp de long de l’espepissar aquí, e remando a çò que trobaretz aquí-sobre suu sit de la FELCO[3]. Basta de dire que lèva tot espaci a l’ensenhament de l’occitan, çò que s’es vist tre la rintraa amb una chaüta dau nombre d’escolans concernats (un quart de mens, per far cort) qu’aprepara per l’an que ven una chaüta mai granda encara.
Per donar ren qu’un exemple, serè desenant pus possible de passar l’espròva opcionala au bac en candidat liure, coma se fasia despuèi 1951, çò que permetia a d’escolans qu’avian pas pogut segre de corses d’occitan de passar totun l’espròva (es çò qu’avio fach cinqanta ans en reire…) Ben, amb la “refòrma” blanqueresca, per passar l’espròva chal aguer segut de corses. En sabent que l’i a de mens en mens d’establiments que ne’n semondon, poètz imaginar la resulta per los ans que venon (per aquest an, lo virus s’es charjat de reglar la question amb la de totes los oraus).
A tot aquò, lo Blanquer a una respòsta, que sierve tota chauda als deputats que li pausan las questions escrichas que la FELCO e d’autres lor suggeran: la concession reiala e tiraa dau chapèu d’un ensenhament d’especialitat de lenga regionala, que permet d’aguer mai d’oras e de coeficients mai riches. Problèma: chau qu’aquela especialitat sieie ufèrta dins d’establiments (sus tot l’espandi occitan, ni a tres: cocanha!). E chau que l’i aie de candidats: n’i a vint, segon las chifras oficialas. Per l’ensems de las lengas de França, n’i a pas gaire mai, e entre totas las especialitats, la de lenga regionala es despassaa per las “arts dau circ”. Naturalament, un poiria proposar d’associar occitan e circ, car coma se sap los lions e los tigres aprecian particularament las sonoritats armoniosas de l’occitan. Empacha pas qu’aquela ierarquia dona l’idèia de l’avenir promés a nòstres ensenhaments. Mancarè pas de monde, a un moment, per sotalinhar que tot comptat rebatut, interessan pas grand monde (los escolans aurèn “chausit liurament”, nos van dire) e qu’es puèi pas necite de consagrar argent e pòstes a tot aquò.
E poèm pas dire que lo climat generau vai pas dins lo meme sens:
La FELCO tot aquò l’acceptam pas.
Avèm doncas activat los contactes qu’avèm, costat deputats e senators, coma associacions professionalas coma l’APLV, coma sindicats. E avèm escrich, un còp de mai, au ministre[6], que benlèu nos respondrè per dire aure que sas ordinàrias doçors automaticas caracterizaas per un rapòrt distant amb la realitat.
Mas coma sabèm que vau mai s’adreiçar au Bon Dieu que non pas a sos sants, sobretot quand de santetat n’an pas gaire, o au rèi puslèu qu’a sos ministres, e en estent que coma sabèm, dins lo regime presidenciau, sobretot d’aquesta passa, lo president decida e los autres executan, sostenèm l’idèia dau collectiu Pour que vivent nos langues d’escriure directament au president.
Aquí tanben, veirem s’aurem la gràcia e lo privilègi de reçaupre una respòsta que tenga drech, mas l’important es de nos manifestar, dins la coordinacion, amb totes los partenaris que poèm trobar.
Car es clar que dins lo moment ont siam, l’urgéncia es d’èstre lo mai nombroses possible a reagir de cara a las atacas que las lengas de França ne son las victimas.
Entre tots o farem tot
Felip MARTEL
ancian president de la FELCO, membre del burèu
![abonar los amics de Jornalet]()
Benlèu l’avètz vist, en aguent la curiositat de gaitar las videòs[1] dels debats a l’Assemblaa dau 13 de febrier, quand se discutava la proposicion de lèi despausaa per lo deputat Pau Molac. En generau, quand se parla (rarament) de lengas regionalas aquí, lo ministre l’i es pas jamai, e laissa respondre son collèga de la cultura, o un autre collèga, o un chin coifat que passava juste per aquí au bon moment. Mas lo jorn que vos parlo, lo ministre l’i èra, amb lo morre d’aqueu qu’a tròp quichat sus l’òli de fetge de merluça. Chau dire que l’ora èra grèva.
La discussion, un moment de teatre parlamentari
La proposicion de lei Molac es una de las pauc (tres, se m’engano pas sus quauque seissanta despausaas despuèi 1951) qu’an agut lo privilègi d’un debat parlamentari en sesilha publica.
L’i chabon quauques imprudéncias juridicas que povian menar qu’a un regit, mas digam qu’avia lo meriti d’existar. Lo debat a permés d’escotar quauques turlupinaas d’un nomenat Lachaud[2], mas a sobretot permés a Blanquer de començar per proclamar son amor das lengas regionalas, d’assegurar que sas “refòrmas” las – las lengas regionalas, s’entend! – anavan menar au paradís, drant de contunhar en donant a totes los articles tochant l’ensenhament un aveaire desfavorable dau Govèrn. Aveaire desfavorable que sa majoritat a naturalament segut sens se pausar mai de questions, car es de monde que sabon viure.
Fai que la PPL Molac, vigorosament crestaa e reducha a d’articlòts sens importància reala es “adoptaa”, e serè benlèu un jorn discutaa au Senat, drant de tornar a l’Assemblaa, probablament per un enterrament definitiu.
Ramento aquel episòdi de teatre parlamentari perqué es estat public e oficiau. E manifesta ben la realitat de la posicion dau Govèrn en generau, e dau Blanquer en particular sus la question de las lengas de França.
E d’autres episòdis mens publics, a començar per la refòrma dau licèu
Mas per lo ben comprene, lo chau reliar a d’autres episòdis mens publics, mas que lo confirman.
La famosa refòrma dau licèu e dau bac, per començar, bèl exemple d’usina a gas inventaa per de carculetas a pautas escapaas de l’ENA. Tiraria tròp de long de l’espepissar aquí, e remando a çò que trobaretz aquí-sobre suu sit de la FELCO[3]. Basta de dire que lèva tot espaci a l’ensenhament de l’occitan, çò que s’es vist tre la rintraa amb una chaüta dau nombre d’escolans concernats (un quart de mens, per far cort) qu’aprepara per l’an que ven una chaüta mai granda encara.
Per donar ren qu’un exemple, serè desenant pus possible de passar l’espròva opcionala au bac en candidat liure, coma se fasia despuèi 1951, çò que permetia a d’escolans qu’avian pas pogut segre de corses d’occitan de passar totun l’espròva (es çò qu’avio fach cinqanta ans en reire…) Ben, amb la “refòrma” blanqueresca, per passar l’espròva chal aguer segut de corses. En sabent que l’i a de mens en mens d’establiments que ne’n semondon, poètz imaginar la resulta per los ans que venon (per aquest an, lo virus s’es charjat de reglar la question amb la de totes los oraus).
A tot aquò, lo Blanquer a una respòsta, que sierve tota chauda als deputats que li pausan las questions escrichas que la FELCO e d’autres lor suggeran: la concession reiala e tiraa dau chapèu d’un ensenhament d’especialitat de lenga regionala, que permet d’aguer mai d’oras e de coeficients mai riches. Problèma: chau qu’aquela especialitat sieie ufèrta dins d’establiments (sus tot l’espandi occitan, ni a tres: cocanha!). E chau que l’i aie de candidats: n’i a vint, segon las chifras oficialas. Per l’ensems de las lengas de França, n’i a pas gaire mai, e entre totas las especialitats, la de lenga regionala es despassaa per las “arts dau circ”. Naturalament, un poiria proposar d’associar occitan e circ, car coma se sap los lions e los tigres aprecian particularament las sonoritats armoniosas de l’occitan. Empacha pas qu’aquela ierarquia dona l’idèia de l’avenir promés a nòstres ensenhaments. Mancarè pas de monde, a un moment, per sotalinhar que tot comptat rebatut, interessan pas grand monde (los escolans aurèn “chausit liurament”, nos van dire) e qu’es puèi pas necite de consagrar argent e pòstes a tot aquò.
E poèm pas dire que lo climat generau vai pas dins lo meme sens:
l’i a la supression (provisòria, aparentament, segon la responsa quasi immediata que donèt Fabrice Valéry, Délégué antennes et programmes, a nòstra letra de protèsta) de las emissions de tele en breton o occitan[4],
l’i a la decision dau ministèri de la recèrca d’instaurar dins de licéncias e de BTS una “certificacion” en anglés, e ren qu’en anglés, evaluaa, pas pron d’aquò per d’oficinas privaas: perqué se geinar?[5]
l’i a la decision dau ministèri de la recèrca d’instaurar dins de licéncias e de BTS una “certificacion” en anglés, e ren qu’en anglés, evaluaa, pas pron d’aquò per d’oficinas privaas: perqué se geinar?[5]
La FELCO tot aquò l’acceptam pas.
Avèm doncas activat los contactes qu’avèm, costat deputats e senators, coma associacions professionalas coma l’APLV, coma sindicats. E avèm escrich, un còp de mai, au ministre[6], que benlèu nos respondrè per dire aure que sas ordinàrias doçors automaticas caracterizaas per un rapòrt distant amb la realitat.
Mas coma sabèm que vau mai s’adreiçar au Bon Dieu que non pas a sos sants, sobretot quand de santetat n’an pas gaire, o au rèi puslèu qu’a sos ministres, e en estent que coma sabèm, dins lo regime presidenciau, sobretot d’aquesta passa, lo president decida e los autres executan, sostenèm l’idèia dau collectiu Pour que vivent nos langues d’escriure directament au president.
Aquí tanben, veirem s’aurem la gràcia e lo privilègi de reçaupre una respòsta que tenga drech, mas l’important es de nos manifestar, dins la coordinacion, amb totes los partenaris que poèm trobar.
Car es clar que dins lo moment ont siam, l’urgéncia es d’èstre lo mai nombroses possible a reagir de cara a las atacas que las lengas de França ne son las victimas.
Entre tots o farem tot
Felip MARTEL
ancian president de la FELCO, membre del burèu
[1]Vidèo de la sesilha e tanben las sesilhs seguentas, meteis jorn..
[2] Permetèt a la FELCO d’escriure a son grop de La France insoumise, una letra que circulèt bravament sus los malhums socials.
[3] Veire entre autres: 2-11-19. Réforme des lycées : mise à mort de nos enseignements ? la FELCO interpelle le Ministre.
