Dos idiòmas ben diferents pòrtan lo meteis nom de ligur.
D’un caire, lo ligur antic (o simplament ligur) es la lenga anciana dau pòble antic dei ligurs. Se parlava pendent l’Auta Edat Antica dins un territòri que s’espandissiá de Provença fins a la region modèrna de Ligúria en cobrissent leis Aups meridionaus e lo Piemont meridionau. Benlèu se parlava dins un territòri pus grand a una epòca pus reculada. Es una lenga pauc documentada. A recebut d’ipotèsis contradictòrias tocant la classificacion. Ara, l’ipotèsi mai solida es qu’èra una lenga indoeuropèa, intermediària entre lei lengas celticas e italicas. En Provença, lo ligur antic subiguèt una concurréncia tardiva dau gallés (una lenga celtica) e, donc, i aguèt de populacions dichas “celtoliguras”. Après lei conquistas romanas, lo ligur despareguèt completament davant lo latin, tre l’Edat Antica.
D’autre caire, lo ligur romanic o ligur modèrne (o simplament ligur) es un dialècte de l’ensemble nòrd-italian o padan. Aquel idiòma descend dau latin e se parla dempuei l’Edat Mejana. Se parla essencialament en Itàlia, dins la region actuala de Ligúria, de Ventemilha fins a La Spezia, en passant per Gènoa. Coneis tanben d’enclavas en defòra de Ligúria, en particular a Mónegue, ont lo ligur se parla au costat de l’occitan. Lo parlar locau de Gènoa a influenciat leis autrei parlars ligurs, tant que, de còps, lei gents dison genoés en luòc de ligur. L’anciana Republica de Gènoa possedissiá l’ensemble de Ligúria.
L’estatut exacte dau ligur romanic, dins lei lengas romanicas, fa pas consens.
Coma lo nom de ligur designa dos idiòmas ben diferents, apertenent a d’epòcas totalament distintas, i a pauc de risc de confondre lei dos idiòmas. Lo contèxt permet de comprene sens dificultat de quin “ligur” se parla. Parlam rarament dei dos “ligurs” a l’encòp. Lo ligur antic moriguèt ben lòngtemps abans que nasquèsse lo ligur romanic. Quand es indispensable de distinguir lei dos “ligurs”, basta d’apondre un adjectiu, ligur antic e ligur romanic. Totei lei lengas romanicas se’n sòrton en disent coma aquò.
Ara: es verai que i a una proposicion de distinguir lei dos idiòmas mejançant de mots diferents. Mai aquò se fa sonque en lenga francesa e dins lo mitan ultraspecializat de certaneis universitaris. Aquelei personas dison le ligure per lo ligur antic e le ligurien per lo ligur romanic. Per exemple es l’usatge dau lingüista Joan Felip Dalbera (que repause en patz). Aquò correspònd pas a l’usatge corrent dau francés qu’ignòra completament aquela distincion.
Aquò me fa pensar a d’autrei distincions de la meteissa traca que se son totjorn limitadas a de tecnolèctes francés e qu’an jamai reüssit en francés corrent.
En lenga occitana, es completament van e illusòri de creire que farem una distincion de sens entre lo ligur e lo ligurian*, coma d’unei o prepausan. Lei rasons ne son evidentas.
En disent simplament ligur ~ ligura, coma o vòu l’atestacion mai solida dau diccionari niçard de Castelana, ja se’n sortirem fòrça ben. Lei distincions de sens se faràn en apondent d’adjectius en cas de necessitat. Leis autrei lengas romanicas i arriban ansin.
![abonar los amics de Jornalet]()
D’un caire, lo ligur antic (o simplament ligur) es la lenga anciana dau pòble antic dei ligurs. Se parlava pendent l’Auta Edat Antica dins un territòri que s’espandissiá de Provença fins a la region modèrna de Ligúria en cobrissent leis Aups meridionaus e lo Piemont meridionau. Benlèu se parlava dins un territòri pus grand a una epòca pus reculada. Es una lenga pauc documentada. A recebut d’ipotèsis contradictòrias tocant la classificacion. Ara, l’ipotèsi mai solida es qu’èra una lenga indoeuropèa, intermediària entre lei lengas celticas e italicas. En Provença, lo ligur antic subiguèt una concurréncia tardiva dau gallés (una lenga celtica) e, donc, i aguèt de populacions dichas “celtoliguras”. Après lei conquistas romanas, lo ligur despareguèt completament davant lo latin, tre l’Edat Antica.
D’autre caire, lo ligur romanic o ligur modèrne (o simplament ligur) es un dialècte de l’ensemble nòrd-italian o padan. Aquel idiòma descend dau latin e se parla dempuei l’Edat Mejana. Se parla essencialament en Itàlia, dins la region actuala de Ligúria, de Ventemilha fins a La Spezia, en passant per Gènoa. Coneis tanben d’enclavas en defòra de Ligúria, en particular a Mónegue, ont lo ligur se parla au costat de l’occitan. Lo parlar locau de Gènoa a influenciat leis autrei parlars ligurs, tant que, de còps, lei gents dison genoés en luòc de ligur. L’anciana Republica de Gènoa possedissiá l’ensemble de Ligúria.
L’estatut exacte dau ligur romanic, dins lei lengas romanicas, fa pas consens.
— La posicion dominanta, en lingüistica romanica, vei lo ligur coma un dialècte de l’ensemble nòrd-italian o italian septentrionau, e aquel ensemble se restaca a son torn a la lenga italiana.
— Una posicion pus minoritària dins la recèrca vei lo ligur coma un dialècte de l’ensemble nòrd-italian (o padan), mai considèra lo nòrd-italian coma una lenga distinta de l’italian.
— Una posicion marginala, dau ponch de vista de la recèrca, veiriá lo ligur coma una lenga romanica completament independenta. Aquò me sembla pas defensable.
— Una posicion pus minoritària dins la recèrca vei lo ligur coma un dialècte de l’ensemble nòrd-italian (o padan), mai considèra lo nòrd-italian coma una lenga distinta de l’italian.
— Una posicion marginala, dau ponch de vista de la recèrca, veiriá lo ligur coma una lenga romanica completament independenta. Aquò me sembla pas defensable.
Coma lo nom de ligur designa dos idiòmas ben diferents, apertenent a d’epòcas totalament distintas, i a pauc de risc de confondre lei dos idiòmas. Lo contèxt permet de comprene sens dificultat de quin “ligur” se parla. Parlam rarament dei dos “ligurs” a l’encòp. Lo ligur antic moriguèt ben lòngtemps abans que nasquèsse lo ligur romanic. Quand es indispensable de distinguir lei dos “ligurs”, basta d’apondre un adjectiu, ligur antic e ligur romanic. Totei lei lengas romanicas se’n sòrton en disent coma aquò.
— En ligur romanic se ditz lìgure per lei dos idiòmas.
— En italian se ditz ligure (accentuatz lìgure) per lei dos idiòmas. Per exemple dins lo diccionari Treccani.
— En francés tradicionau se ditz ligure e pus rarament ligurien sens distincion de sens. Per exemple dins lo grand diccionari francés TLF (aquí e aquí).
— En catalan se ditz lígur per lei dos idiòmas. Per exemple dins lo diccionari GDLC.
— En occitan se ditz basicament ligur (au femenin ligura), sens far de distincion explicita entre lei dos idiòmas, se ne cresèm lo diccionari niçard tradicionau de Castelana (e segon la recomandacion dau CLO). Podèm trobar de formas addicionalas en occitan coma liguro (‘ligurou’) en parlar mentonasc e ligor (‘ligour’) o ligorian (‘ligourian’) dins Mistral, mai me semblan artificialas. En tot cas, elei tanpauc fan pas de distincion de sens.
— En italian se ditz ligure (accentuatz lìgure) per lei dos idiòmas. Per exemple dins lo diccionari Treccani.
— En francés tradicionau se ditz ligure e pus rarament ligurien sens distincion de sens. Per exemple dins lo grand diccionari francés TLF (aquí e aquí).
— En catalan se ditz lígur per lei dos idiòmas. Per exemple dins lo diccionari GDLC.
— En occitan se ditz basicament ligur (au femenin ligura), sens far de distincion explicita entre lei dos idiòmas, se ne cresèm lo diccionari niçard tradicionau de Castelana (e segon la recomandacion dau CLO). Podèm trobar de formas addicionalas en occitan coma liguro (‘ligurou’) en parlar mentonasc e ligor (‘ligour’) o ligorian (‘ligourian’) dins Mistral, mai me semblan artificialas. En tot cas, elei tanpauc fan pas de distincion de sens.
Ara: es verai que i a una proposicion de distinguir lei dos idiòmas mejançant de mots diferents. Mai aquò se fa sonque en lenga francesa e dins lo mitan ultraspecializat de certaneis universitaris. Aquelei personas dison le ligure per lo ligur antic e le ligurien per lo ligur romanic. Per exemple es l’usatge dau lingüista Joan Felip Dalbera (que repause en patz). Aquò correspònd pas a l’usatge corrent dau francés qu’ignòra completament aquela distincion.
Aquò me fa pensar a d’autrei distincions de la meteissa traca que se son totjorn limitadas a de tecnolèctes francés e qu’an jamai reüssit en francés corrent.
— Certanei francofòns an temptat de distinguir les Finnois (lei finés o lei finlandés per la cultura) e les Finlandais (lei finés o lei finlandés coma ciutadans de l’estat de Finlàndia). Lo francés corrent fa pas de distincion de sens entre Finnois e Finlandais.
— Lei tecnicians de l’ÒSCE an prepausat de distinguir en francés les Bosniaques, les Bosniens e le bosnien quand lo francés corrent coneis solament bosniaque.
— Lei tecnicians de l’ÒSCE an prepausat de distinguir en francés les Bosniaques, les Bosniens e le bosnien quand lo francés corrent coneis solament bosniaque.
En lenga occitana, es completament van e illusòri de creire que farem una distincion de sens entre lo ligur e lo ligurian*, coma d’unei o prepausan. Lei rasons ne son evidentas.
— La distincion de sens en francés, entre le ligure e le ligurien, a jamai foncionat en francés corrent. E mai de lingüistas francofòns l’utilizan pas. I a pas de rason de pensar qu’una distincion analòga aurà de succès en occitan.
— En occitan la forma ligurian* es inatestada, inventada. Es un calc non necessari de la forma francesa ligurien. Trobam en occitan la forma ligorian dins Mistral (non pas ligurian*). Mai la forma ligorian sembla completament inconeguda en niçard e en mentonasc e, donc, son autenticitat es dobtosa. En mai d’aquò, Mistral illustra ligorian per parlar, en particular, de la populacion antica.
— En occitan la forma ligurian* es inatestada, inventada. Es un calc non necessari de la forma francesa ligurien. Trobam en occitan la forma ligorian dins Mistral (non pas ligurian*). Mai la forma ligorian sembla completament inconeguda en niçard e en mentonasc e, donc, son autenticitat es dobtosa. En mai d’aquò, Mistral illustra ligorian per parlar, en particular, de la populacion antica.
En disent simplament ligur ~ ligura, coma o vòu l’atestacion mai solida dau diccionari niçard de Castelana, ja se’n sortirem fòrça ben. Lei distincions de sens se faràn en apondent d’adjectius en cas de necessitat. Leis autrei lengas romanicas i arriban ansin.
