Quantcast
Channel: Jornalet
Viewing all articles
Browse latest Browse all 3401

Dròlle, dròlla, una bèla innovacion occitana del sègle 18

$
0
0
Lo mot dròlle ~ dròlla a un usatge massís e tipic en occitan.
 
Lo nom masculin dròlle significa en general “enfant de sèxe masculin” e lo nom femenin dròlla significa en general “enfant de sèxe femenin”. I a de diminutius polits coma drollet ~ drolleta, drollichon ~ drollichona...
 
Un autre usatge se rescontra pus rarament: lo nom masculin dròlle pòt significar “enfant” en general, dels dos sèxes. Es possible segon lo diccionari etimologic FEW (15/2:73), en particular es ben atestat en lengadocian, auvernhat, lemosin e gascon e es probablament atestat tanben en provençal, niçard e vivaroalpenc. Tanben lo FEW nos pròva que lo diminutiu masculin drollet fonciona per “pichon enfant” mentre que lo nom femenin collectiu la drollalha fonciona per “los enfants”, e mai podèm trobar la drollatalha per “los pichons enfants”.
 
Aquel usatge dins lo sens d’“enfant”, donc, es irreprochable, autentic e corrècte en occitan. Sus aquel ponch teni a defendre l’òbra del grand lingüista e pedagòg Florian Vernet qu’escriguèt una guida per l’ensenhament del provençal, entitolada Lo provençau per lei dròlles, en 1976. Certanas personas sectàrias, partisanas d’una grafia mistralenca exclusiva e enemigas de la grafia classica en provençal, acusèron Florian Vernet de mestrejar pas lo provençal e pretendèron que lo tèrme dròlle exclusiá las dròllas. Vesèm ben, gràcias a las atestacions del FEW, qu’es Florian Vernet qu’a rason: e mai se lo mot enfants es mai abitual, lo mot dròlles rèsta corrècte e autentic per inclure los enfants dels dos sèxes.
 
Existís tanben un usatge coma adjectiu, qu’es relativament rar en occitan, mas pas completament impossible. En aquel cas dròlle ~ dròlla significa siá “amusant, divertissent”, siá “estranh, curiós”. Aquel usatge coïncidís amb l’usatge francés de drôle. Ça que la, l’occitan ditz mai sovent amusant ~ amusanta o ben estranh ~ estranha, curiós ~ curiosa (niç. curiós ~ curioa).
 
L’etimologia de dròlle ~ dròlla es la seguenta. Es un tipe que s’es estabilizat massissament en occitan al sègle 18, dins totes los dialèctes. Ven del neerlandés drol “pichon garçon, foleton”. Es vengut del neerlandés cap a l’occitan en passant per lo francés drôle “curiós, estranh, enfant finòcho”. Donc, i a una part de francisme dins aquel mot, mas lo francisme es a pena perceptible, es sustot un neerlandisme. Evidentament, dròlle ~ dròlla es una forma corrècta e recomandada en occitan. En mai d’aquò, l’usatge occitan de dròlle ~ dròlla a generalizat pendent lo sègle 18 de senses e de formas tipicament occitanas que se distinguisson fòrça clarament de l’usatge francés abitual de drôle. Al sègle 18, l’occitan èra encara fòrça vivaç dins l’usatge popular; encara se podiá engendrar d’innovacions semanticas e lexicalas a l’escala de tota la lenga occitana, clarament distintas de l’usatge francés.
 

Viewing all articles
Browse latest Browse all 3401


<script src="https://jsc.adskeeper.com/r/s/rssing.com.1596347.js" async> </script>