Esperit de competicion, esperit olimpic

Los Jòcs Olimpics de Rio de Janeiro son acabats. Es lo parat de tornar sus concèptes que receben, segon l’epòca e los paises, un rebomb diferent au miei de la joentut.
 
Èi viscut mon adolescéncia dens las annadas 70. A l’epòca, l’espòrt en generau èra pas vist positivament peu monde de mon edat. Èra lo temps de la contestacion politica, de la remesa en causa filosofica deu monde deus adultes.
 
Me brembi plan quan, au cors d’Educacion Fisica, lo praube professor nos explicava çò que calèva hèr e las tecnicas divèrsas d’una disciplina, la responsa èra tostemps: “Tiò, mes perqué?” E se lo professor ensajava de’ns explicar qu’èra dens la tòca de melhorar sas performanças, lo devís virava lèu sus l’interés filosofic d’estar mès hòrt que non pas son vesin au lòc de s’aligar ende servir un interés comun.
 
Cau solide comprénguer qu’aqueste biais de pensar èra confortat per un fòrt reget de tot esfòrç fisic, çò qu’èra tanban plan practic. Aver una rason de las bonas end’evitar d’anar au cors de gym èra un espòrt nacionau fòrça practicat. Èi quitament vist liceans au miei d’un cors se’n tornar discretament au vestiari end’acabar un dever de matematicas.
 
La competicion de haut nivèu èra tanben l’objècte d’una critica aspra. Èra interpretada coma l’exacerbacion d’un sentit nacionalista que servissèva pas qu’a ensajar d’un biais ninòi de crear una ierarquia entre los pòbles en tot evitar la solidaritat internacionala. En un mòt, ètra sustot comprés com una propaganda de cap au bon pòble credule.
 
Tot aquò ajudat peu hèit que l’espòrt francés de l’epòca brilhava pas particularament. La còla de butabala, enchafrada la bande à Boulogne (deu nom de l’apracticaire), se hasèva regularament bàter peu petit vesin bèlga.
 
Puèi arribèn las annadas 80. Tot cambièc. L’individualisme tornèc gahar lo fòrt. Las granas ideologias progressistas comencèn de desaparéisher de la panoplia deu joenòt, remplaçadas per un individualisme cinic e arribista deu monde deus golden boys. L’espaci d’una generacion, lo cinèma hollywoodian s’i escadoc d’escobar l’esperit de solidaritat. “Top Gun” acacèc Bertrand Tavernier e Luis Buñuel.
 
La victòria de la còla de butabala de l’Estat francés a la copa deu Monde de 1998 estoc un eveniment important. Amassèc a l’entorn deu medish finestron los footeux basics, los defensor d’un país black-blanc-beur de Touche pas à mon pote e los amators de cervesa plan contents d’uglar dambe sos amics, la cara pintrada, davant una pizza e un paqueton de chips. Reportatges numeroses acabèn de popularizar l’imatge de l’amable suportaire que los hooligans de la catastròfa de l’estadi deu Heysel de 1985 avèvan pergondament guastat.
 
Uei lo dia, sembla que la tendéncia ne sia demorada aquí. Cada mondiau de fot es largament mediatizat e las estelas de l’espòrt son muishadas com los exemples que cau seguir.
 
E totun, totun, pendent aquestes Jòcs de Rio, èi viscut personalament lo retorn d’un sentit de las annadas 70. Setmanas, meses e annadas de preparacion e de sacrificis ende provar qu’ètz mès rapide que non pas l’aute d’unas segondas (o a còps mensh) m’a semblat drin van.
 
Una competicion demòra una competicion, dambe una resulta a la fin. Sètz pas “dambe” collègas deu monde sancèr, sètz ““contra eths, ac cau pas desbrembar. Uns petits gèstes amicaus, vists ací o aqui, empachan pas de pensar qu’un encontre de taekwendo femenin entre duas hemnas que’s trucan end’obténguer punts au classament devath los ahisquets de la hora excitada nos emplea pas d’un plaser intellectuau inoblidable.
 
De mès, l’esperit de competicion es pas vertadièrament çò que cau ensenhar aus dròlles, mes meslèu la solidaritat. Mes es un aute debat, lo genetician Albert Jacquard s’es exprimit aquí dessús e’u condamna.
 
L’experiéncia deus encontres d’Esperanto, o cadun veng de cap aus autres ende comunicar e partejar l’amistat e la solidaritat, ajuda pas de trobar dens la competicion esportiva internacionale un element fòrça positiu.
 
A cadun son trip.