Per ‘quela part, nos avèm esitat de la publicar. Mas trabalhar per ren, ‘quò es damatge. Mesme se nos i sèm acostumats. Nos es arrivat talament de còps de laissar de travalhs que dòrmon enqueira dins l’informatica, quand fonciona totjorn o que desapareís pas. Alòra...
E se nos anessiam un pauc pus loenh? Au nòrd! Non? Nos avèm talament l’ocasion de dire “montar” a París? È. Sus le pedestal, nos aurem la plhaça. Mas non, ‘quò vai. S’arrestarem en chemin.
Nostre nòrd occitan aul es sovent obludat. E le sud dau nòrd, pechaire! Dau pont de vuda occitan nos anam le veire.
Vos m’avètz seguit espère? (pas per de repròches è!)
I- Le sud de Nivernés
Òc-ei. Se fau sovenir dins la montanheta dau Morvan, que la varianta dau borguinhon qu’aul es parlat semblha influenciat per las tèrras pus au sud. Le francoprovençal (presença dau pronom neutre vengut dau latin “hoc”) e l’occitan. Confirma la tèsi de Wartburg indicant que la frontiera entre occitan e lenga d’Òil aul èra bien pus au nòrd qu’eura (Wartburg, La fragmentation linguistique de la Romania, trad. Allières Slaka, Paris, Klincksieck, 1967, Bibliothèque française et romane).
Un autre, detalh aquau còp, es l’usatge de l’article lou / le, que las doas formas se tròvan dins tota la Borgonha.
Le Morvan qu’es au sud de Borgonha representa un espaci d’arcaïsme en rapòrt dau rèsta de l’espaci mai au nòrd.
Per la morfologia emb le lexic, “l’home” que se ditz en borguinhon e “l’homme” en morvandiau fan pensar a la variacion existenta en occitan marchés entre “l’òme” e “l’ome”.
Sus la comuna de Lanty los luecs: Chalemont de Kar + redondància mont?, i-un chal en occitan vivaroalpenc tinean (molon de pèiras), Champ Roger, Clenezy, la Baraque, la Boule d’Or, la Chasseigne de Chassanha, roveda, la Chaume, la Faye de fau probablhe, la Feuille Andriot, la Grande Brosse, la Loge Bouille, la Mazille de mas?, la Vesvre, le Chamdenot, le Charnay, le Moulin A Vent, les Brouillats de los Brolhats coma Bruèlh?, les Coupes, Montantaume, Montchanin mont+ chan de Kar, Paujeux
Sus la comuna de Murlin notar le luec de la Forges des Limousins. A moens que l’origina siá Almòina.
Ouroux-en-Morvan: veire L’O(r)ror / L’Oreor/ L’Orroer/ L’Ordoer dins l’opinion precedenta. Notar le senhor de https://fr.wikipedia.org/wiki/Oulon dit Guillaume d’Ourouër en 1510.
Referéncias:
II- En la Borgonha vesina (veire Saône-et-Loire)
Conclusion (per le moment)
Despuei l’ocean, avèm cerchat traças de reculadas de l’occitan.
Dins l’oèst i-un constat es simplhe, quora l’occitan a reculat per contact s’es fait remplhaçar per le peitavin. Los endreits que la populacion occitana fuguèt desplhaçada, assimilada o eliminada per temps de guèrras (la ritornela “Guèrra de Cent ans efècte”) ‘quò es le santongés qu’a pres la plhaça.
Au nòrd, l’occitan a reculat e s’es fait remplhaçar per le berrichon. Mas dins los dos cas, trovam i-un nombre impressionant de toponimes occitans a pena francizats graficament.
L’espaci occitan semblha d’èsser anat dins son espandi pus grand, bien aut a l’oèst.
La Marcha, dins son espandi minimal, veire la remarca pus aut sus son extension geografica pus granda au nòrd, a pron tengut l’occitan viu.
A l’èst, coma nos venèm d’o veire eura, es diferent.
Quand nos anam devèrs le Borbonés d’Òil, deven pus complèx de trovar de traças toponimicas. E en Nivernés, es quasi anecdotic o ipotetic.
L’espaci occitan semblha d’èsser anat dins son espandi pus grand, moens aut a l’èst.
L’oilizacion istoricament a degut èsser mai fòrta a l’èst dins i-un primier temps. Arpitan inclús. E puèi après a l’oèst dins i-un segond temps.
Mas paradoxalement, l’arpitan, s’es original, es a mièg chemin entre occitan e Òil dau temps que le peitavin-santongés a bassaculat devèrs l’Òil (emb traças lexicalas d’occitan de segur). Le substrat, la tèrra es occitana, mas las racinas, elas son bien de lenga d’Òil, coma le francés.
E le Massís central a bien jogat le ròtle de proteccion per l’occitan faça a l’oilizacion. Brau a La Marcha doncas.
Mapa: occitan ancian
![]()
Mapa: Avançada dau francés sus d’autras lengas romanas (un pauc faussa per le nòrd d’Occitània, va tròp bas)
![]()
![abonar los amics de Jornalet]()
E se nos anessiam un pauc pus loenh? Au nòrd! Non? Nos avèm talament l’ocasion de dire “montar” a París? È. Sus le pedestal, nos aurem la plhaça. Mas non, ‘quò vai. S’arrestarem en chemin.
Nostre nòrd occitan aul es sovent obludat. E le sud dau nòrd, pechaire! Dau pont de vuda occitan nos anam le veire.
Vos m’avètz seguit espère? (pas per de repròches è!)
I- Le sud de Nivernés
Òc-ei. Se fau sovenir dins la montanheta dau Morvan, que la varianta dau borguinhon qu’aul es parlat semblha influenciat per las tèrras pus au sud. Le francoprovençal (presença dau pronom neutre vengut dau latin “hoc”) e l’occitan. Confirma la tèsi de Wartburg indicant que la frontiera entre occitan e lenga d’Òil aul èra bien pus au nòrd qu’eura (Wartburg, La fragmentation linguistique de la Romania, trad. Allières Slaka, Paris, Klincksieck, 1967, Bibliothèque française et romane).
Un autre, detalh aquau còp, es l’usatge de l’article lou / le, que las doas formas se tròvan dins tota la Borgonha.
Le Morvan qu’es au sud de Borgonha representa un espaci d’arcaïsme en rapòrt dau rèsta de l’espaci mai au nòrd.
Per la morfologia emb le lexic, “l’home” que se ditz en borguinhon e “l’homme” en morvandiau fan pensar a la variacion existenta en occitan marchés entre “l’òme” e “l’ome”.
Quauques toponimes qu’ilhs an atrait nostra atencion
Aquelas causas son solament de pistas. Que siá dit e repetat.
Aquelas causas son solament de pistas. Que siá dit e repetat.
Arbourse: Arbouse en 1290. Original per un fruit que se tròva solament en Provença (o Corsega).
Arthel.
Challuy: le quartier d’Aglan, existent en l’espaci occitan.
Chasnay: de chasnhe?
Chazeuil: Chasa + sufix e Lavault fa pensar a un Lavau. Chasa es original vud que sovent trovam Chaise, Cheze e pus d’element a mantengut après ch de CHA.
Gâcogne: nom ancian Vasconium (o Vascons) notada coma colonia de soudards romans. Mas pas sonat Colonjas. Bon.
Notar que La Charité-sur-Loire es destruita dos còps per los Gascons en 743 e en 771.
Se sovenir dau patronime Bascoulard e Gascoing dins l’opinion precedenta.
La Charité-sur-Loire: ancianament Seyr, Neyr de neir (negre en sudoccitan?) mas problèma de verificacion cronologica per l’aparicion de Neyr emb l’aparicion dau nòrdoccitan.
La Marche: dau nom de la província La Marcha. Èra probablhe a la frontiera entre Aquitània e La Marcha. Veire le donjon impressionant. Las tropas atacant Aquitània partián de per aicí. La Marcha d’Aquitània anèva belament pus aut avans. Faça a la concurrença de La Charité-sur-Loire, que La vila de La Marcha conoguèt una baissa de populacion atraita per La Charité, los senhors de La Marcha an sovent atacat La Charité. Après, ilhs foguèron forçats per l’evesque e le comte de Nevers a donar de tèrras aus monges de La Charité. Explhica segurament coma La Marcha a reduch son espaci geografic au nòrd.
Arthel.
Challuy: le quartier d’Aglan, existent en l’espaci occitan.
Chasnay: de chasnhe?
Chazeuil: Chasa + sufix e Lavault fa pensar a un Lavau. Chasa es original vud que sovent trovam Chaise, Cheze e pus d’element a mantengut après ch de CHA.
Gâcogne: nom ancian Vasconium (o Vascons) notada coma colonia de soudards romans. Mas pas sonat Colonjas. Bon.
Notar que La Charité-sur-Loire es destruita dos còps per los Gascons en 743 e en 771.
Se sovenir dau patronime Bascoulard e Gascoing dins l’opinion precedenta.
La Charité-sur-Loire: ancianament Seyr, Neyr de neir (negre en sudoccitan?) mas problèma de verificacion cronologica per l’aparicion de Neyr emb l’aparicion dau nòrdoccitan.
La Marche: dau nom de la província La Marcha. Èra probablhe a la frontiera entre Aquitània e La Marcha. Veire le donjon impressionant. Las tropas atacant Aquitània partián de per aicí. La Marcha d’Aquitània anèva belament pus aut avans. Faça a la concurrença de La Charité-sur-Loire, que La vila de La Marcha conoguèt una baissa de populacion atraita per La Charité, los senhors de La Marcha an sovent atacat La Charité. Après, ilhs foguèron forçats per l’evesque e le comte de Nevers a donar de tèrras aus monges de La Charité. Explhica segurament coma La Marcha a reduch son espaci geografic au nòrd.
Le ròtle de La Charité dins la progression de la lenga d’Òil devèrs las tèrras occitanas es d’estudiar de pus pròche.
Sus la comuna de Lanty los luecs: Chalemont de Kar + redondància mont?, i-un chal en occitan vivaroalpenc tinean (molon de pèiras), Champ Roger, Clenezy, la Baraque, la Boule d’Or, la Chasseigne de Chassanha, roveda, la Chaume, la Faye de fau probablhe, la Feuille Andriot, la Grande Brosse, la Loge Bouille, la Mazille de mas?, la Vesvre, le Chamdenot, le Charnay, le Moulin A Vent, les Brouillats de los Brolhats coma Bruèlh?, les Coupes, Montantaume, Montchanin mont+ chan de Kar, Paujeux
Sus la comuna de Murlin notar le luec de la Forges des Limousins. A moens que l’origina siá Almòina.
Ouroux-en-Morvan: veire L’O(r)ror / L’Oreor/ L’Orroer/ L’Ordoer dins l’opinion precedenta. Notar le senhor de https://fr.wikipedia.org/wiki/Oulon dit Guillaume d’Ourouër en 1510.
Autre
Le nivernés depend d’Aquitània dau temps de Pepin Ir d'Aquitània,
Antoine de Chabannes, familha de Ventadorn, es senhor de Corvol-d'Embernard etimologia comuna emb los divèrs Briva
Le nivernés depend d’Aquitània dau temps de Pepin Ir d'Aquitània,
Antoine de Chabannes, familha de Ventadorn, es senhor de Corvol-d'Embernard etimologia comuna emb los divèrs Briva
Referéncias:
— Lista de comunas de la Nièvre
— Ancian occitan sus la wikipedia en francés
— Carta del galoromanç autoctòn
— Ancian occitan sus la wikipedia en francés
— Carta del galoromanç autoctòn
II- En la Borgonha vesina (veire Saône-et-Loire)
Épinac: en -ac doncas
Laizy le chastiau de Chaseu escrit arei.
Roussillon-en-Morvan: escrit Rossillon segon los periòdes.
‘Quelas tèrras pòrtan le nom dau senhor originari de Rossilhon en Pirenèus que los comtes d’Autun avián de liams matrimonials e patrimonials. Terric Ier, comte d’Autun en 755, a i-un enfant: Guilhaume au Nas Cort que deven Comte de Tolosa e marqués de Septimania, sos le nom de Sant Guilhem.
Laizy le chastiau de Chaseu escrit arei.
Roussillon-en-Morvan: escrit Rossillon segon los periòdes.
‘Quelas tèrras pòrtan le nom dau senhor originari de Rossilhon en Pirenèus que los comtes d’Autun avián de liams matrimonials e patrimonials. Terric Ier, comte d’Autun en 755, a i-un enfant: Guilhaume au Nas Cort que deven Comte de Tolosa e marqués de Septimania, sos le nom de Sant Guilhem.
Autres
Dins los maires d’Autun un grand nombre de Montagu (e non la forma d’Òil esperaa “Montaigu”).
Conclusion (per le moment)
Despuei l’ocean, avèm cerchat traças de reculadas de l’occitan.
Dins l’oèst i-un constat es simplhe, quora l’occitan a reculat per contact s’es fait remplhaçar per le peitavin. Los endreits que la populacion occitana fuguèt desplhaçada, assimilada o eliminada per temps de guèrras (la ritornela “Guèrra de Cent ans efècte”) ‘quò es le santongés qu’a pres la plhaça.
Au nòrd, l’occitan a reculat e s’es fait remplhaçar per le berrichon. Mas dins los dos cas, trovam i-un nombre impressionant de toponimes occitans a pena francizats graficament.
L’espaci occitan semblha d’èsser anat dins son espandi pus grand, bien aut a l’oèst.
La Marcha, dins son espandi minimal, veire la remarca pus aut sus son extension geografica pus granda au nòrd, a pron tengut l’occitan viu.
A l’èst, coma nos venèm d’o veire eura, es diferent.
Quand nos anam devèrs le Borbonés d’Òil, deven pus complèx de trovar de traças toponimicas. E en Nivernés, es quasi anecdotic o ipotetic.
L’espaci occitan semblha d’èsser anat dins son espandi pus grand, moens aut a l’èst.
L’oilizacion istoricament a degut èsser mai fòrta a l’èst dins i-un primier temps. Arpitan inclús. E puèi après a l’oèst dins i-un segond temps.
Mas paradoxalement, l’arpitan, s’es original, es a mièg chemin entre occitan e Òil dau temps que le peitavin-santongés a bassaculat devèrs l’Òil (emb traças lexicalas d’occitan de segur). Le substrat, la tèrra es occitana, mas las racinas, elas son bien de lenga d’Òil, coma le francés.
E le Massís central a bien jogat le ròtle de proteccion per l’occitan faça a l’oilizacion. Brau a La Marcha doncas.
Mapa: occitan ancian
Mapa: Avançada dau francés sus d’autras lengas romanas (un pauc faussa per le nòrd d’Occitània, va tròp bas)
