Quantcast
Channel: Jornalet
Viewing all articles
Browse latest Browse all 3401

Anniversari, Anna e d’autrei mots en ann-

$
0
0
Una sèria de mots que començan per ann‑, dins l’usatge corrent, balançan entre ann‑ e an‑, amb doas nn o una n. Lei cas mai recurrents son an(n)iversari, An(n)a e an(n)èxe.
 
Aquela incertitud la devèm a l’aspècte incomplet dau diccionari d’Alibèrt, que se publiquèt en 1965-1966 amb de mancanças ben conegudas. Son autor l’aviá pas terminat quand moriguèt en 1959.
 
Tanben l’esitacion la devèm ai diccionaris pus recents qu’an pas resougut lei dobtes.
 
Leis esitacions s’accentuan, tanben, a causa dau tractament mausegur dau catalan que trantalha entre entre ann‑ e an‑ dins quauquei cas (anual = annu, aniversari, annals, anex corregit en annex). La nòrma dau catalan es fòrça coerenta en generau mai o es pas dins aqueste cas precís.
 
Lei formas de l’occitan medievau pòdon esitar pereu entre ann- e an- mai lei formas escrichas amb ann- i son ben atestadas en tot cas. Lo diccionari etimologic FEW o demòstra.
 
Lo diccionari de Mistral, lo TDF, compausat a la fin dau sègle 19, es mai ancian que l’Alibèrt, e Mistral dona a aquelei mots de formas quasi constantas amb ann‑. Çò que s’escriu en grafia classica anniversari e annèxe, Mistral o nòta ansin en grafia mistralenca: ‘anniversàri’ e ‘annèisse’. Mistral esita solament per lo prenom Anna, que restituís en ‘Ano’ coma primiera forma puei en ‘Anno’ coma segonda forma.
 
Es estonant que la grafia mistralenca escriga sovent doas nn dins aquelei formas en ann- perque aquela grafia, precisament, evita tant coma pòt lei consonantas doblas. En mai d’aquò, lo dialècte provençau de Mistral, dins l’usatge contemporanèu, fa ges de distincion fonetica entre nn dobla e n simpla, que pronóncia tot coma una [n] simpla.
 
Se la grafia mistralenca nòta amb pron de constància d’nn doblas, dins tota una sèria de mots, podèm supausar doas explicas.
 
— Benlèu la distincion fonetica entre [nn] dobla e [n] simpla èra encara possibla o vacillanta en provençau dau temps de Mistral (1830-1914), abans que se generalizèsse la pronóncia amb [n] simpla en provençau au sègle 20.
 
— Benlèu Mistral voliá tenir còmpte de l’usatge de certanei parlars lengadocians, vesins dau provençau, que sabon far encara la distincion fonetica entre [nn] dobla e [n] simpla.
 
En tot cas, lei notacions en ann- de Mistral, lei notacions en ann- o an‑ de l’occitan classic medievau, leis atlàs lingüistics o leis enquistas de terren indican que i a ben una vacillacion fonetica entre [nn] dobla e [n] simpla dins la sèria dei mots seguents.
 
Anna
annada (en vivaroalpenc annaa)
annals (annaus) (nom masculin plurau, tipe de publicacion)
annual ~ annuala (annuau ~ annuala)
  = annal ~ annala (annau ~ annala)
annexar (e~è)
annèxe ~ annèxa
annexion
Annibal (Annibau)
anniversari
annuari
annuitat
 
La pronóncia amb [nn] dobla, uei, es encara atestada aumens dins una partida dau gascon, dau lengadocian e de l’auvernhat, per exemple dins lo mot annada (ALF: 44a / 44b).
 
En ortografia classica, fa mestier una notacion unitària amb doas nn, tot en acceptant una pronóncia amb [nn] dobla o [n] simpla.
 
I a d’autrei mots que pòrtan una nn dobla en occitan coma enneblar, innovacion o perenne ~ perenna mai, per astre, presentan mens de dobtes dins l’usatge.

Viewing all articles
Browse latest Browse all 3401