Lo desfasament deis istòrias respectivas d’Occitània e Catalonha es un subjècte ben conegut.
— La reïntroduccion progressiva de la grafia classica de l’occitan, ja començada au sègle 19, s’abrivèt au començament dau sègle 20 amb una ajuda catalana. Pompeu Fabra fixèt la nòrma de la lenga catalana en 1913 e inspirèt dirèctament la fixacion de la nòrma classica occitana, per Loís Alibèrt, en 1935. La gramatica d’Alibèrt s’editèt amb una ajuda catalana. La grafia classica de l’occitan auriá jamai retrobat son importància actuala sens un sosten catalan.
— La creacion de l’Institut d’Estudis Occitans (IEO), en 1945, s’inspirava de l’Institut d’Estudis Catalans (IÈC) fondat en 1907. Sens l’IÈC, i auriá pas d’IEO. E sens l’IEO, una granda part de l’animacion culturala occitana, uei, existiriá pas.
— L’occitan a un estatut de lenga oficiala en Aran dempuei 1990, e dins tot lo Principat de Catalonha dempuei 2006, gràcias au sosten catalan.
— Jornalet, fondat en 2012, a marcat una estapa fondamentala per installar lo jornalisme occitan en linha. Sens inspiracion catalana, se seriá pas fach.
Ara, dempuei leis ans 2010, lo procès catalan per l’independéncia recep un sosten popular extraordinari. Una connexion desirabla, entre Catalonha e Occitània, dins lo moment present, seriá que l’energia catalana inspirèsse leis occitans per defendre sa pròpria dignitat.
Que son lei motius d’un revelh?
Per establir la connexion necessària entre Occitània e Catalonha, ara, vesi doas errors tipicas que son de frens, de formas d’autocensura.
Explorem una practica pus ferma e pus assumida de la lenga occitana en public, un assai de reliar lei movements sociaus amb la consciéncia occitana, un discors descomplexat. Cau sostenir Catalonha e propagar en Occitània...
— Lo catalan se destaquèt lentament de l’occitan, tot en restant pròche de l’occitan, pendent sègles 13, 14 e 15, dins lo periòde d’expansion de la Corona d’Aragon, mentre qu’Occitània restava fragmentada e politicament afeblida.
— Lo renaissentisme catalan dei sègles 19 e 20 beneficièt d’un sosten sociau fòrça divèrs, deis obriers e dei païsans fins a una partida importanta de la borgesiá catalana. En Occitània l’adesion sociala a l’occitanisme-mistralisme foguèt fòrça mens massissa, nòstra borgesiá occitana regarda tròp París.
— Lo renaissentisme catalan dei sègles 19 e 20 beneficièt d’un sosten sociau fòrça divèrs, deis obriers e dei païsans fins a una partida importanta de la borgesiá catalana. En Occitània l’adesion sociala a l’occitanisme-mistralisme foguèt fòrça mens massissa, nòstra borgesiá occitana regarda tròp París.
Maugrat lo desfasament entre Occitània e Catalonha, sovent, lei catalans an inspirat de progrès decisius per l’occitanisme. La diferéncia d’istòria e de situacion, entre Occitània e Catalonha, pòt pas servir de pretèxt per dire que leis occitans pòdon pas far coma lei catalans. Es un argument inoperant. Dins la realitat dei fachs, lei catalans nos an transmés d’impulsions importantas e inconstestablas.
— La reïntroduccion progressiva de la grafia classica de l’occitan, ja començada au sègle 19, s’abrivèt au començament dau sègle 20 amb una ajuda catalana. Pompeu Fabra fixèt la nòrma de la lenga catalana en 1913 e inspirèt dirèctament la fixacion de la nòrma classica occitana, per Loís Alibèrt, en 1935. La gramatica d’Alibèrt s’editèt amb una ajuda catalana. La grafia classica de l’occitan auriá jamai retrobat son importància actuala sens un sosten catalan.
— La creacion de l’Institut d’Estudis Occitans (IEO), en 1945, s’inspirava de l’Institut d’Estudis Catalans (IÈC) fondat en 1907. Sens l’IÈC, i auriá pas d’IEO. E sens l’IEO, una granda part de l’animacion culturala occitana, uei, existiriá pas.
— L’occitan a un estatut de lenga oficiala en Aran dempuei 1990, e dins tot lo Principat de Catalonha dempuei 2006, gràcias au sosten catalan.
— Jornalet, fondat en 2012, a marcat una estapa fondamentala per installar lo jornalisme occitan en linha. Sens inspiracion catalana, se seriá pas fach.
Ara, dempuei leis ans 2010, lo procès catalan per l’independéncia recep un sosten popular extraordinari. Una connexion desirabla, entre Catalonha e Occitània, dins lo moment present, seriá que l’energia catalana inspirèsse leis occitans per defendre sa pròpria dignitat.
Que son lei motius d’un revelh?
— Dau caire catalan, Madrid a retalhat l’estatut d’autonomia dau Principat de Catalonha, especialament dempuei 2010. Tanben Madrid multiplica lei vexacions, reten d’argent public que deu a Catalonha, multiplica lei violéncias policieras e leis arrestacions arbitràrias. Aquò fa que refortir l’indignacion e l’independentisme dei catalans.
— Dau caire occitan, leis atacas francesas s’agravan: destruccion organizada de l’ensenhament de l’occitan, reforma autoritària dei regions administrativas, assai de reduire la nocion d’“Occitània” a la sola Region de Tolosa, desorganizacion dau territòri, populacions abandonadas. L’occitanisme organiza de protèstas e de resisténcias, es evident, mai sufison pas encara. I a un espèr ça que la: certaneis occitanistas intran dins lo movement dei corsets jaunes e introduson la vision occitanista sus la destruccion dei transpòrts interregionaus, sus la connexion refortida amb París (lo TGV n’es l’arquetipe), sus lo centralisme parisenc e sus lei zònas abandonadas...
— Dau caire occitan, leis atacas francesas s’agravan: destruccion organizada de l’ensenhament de l’occitan, reforma autoritària dei regions administrativas, assai de reduire la nocion d’“Occitània” a la sola Region de Tolosa, desorganizacion dau territòri, populacions abandonadas. L’occitanisme organiza de protèstas e de resisténcias, es evident, mai sufison pas encara. I a un espèr ça que la: certaneis occitanistas intran dins lo movement dei corsets jaunes e introduson la vision occitanista sus la destruccion dei transpòrts interregionaus, sus la connexion refortida amb París (lo TGV n’es l’arquetipe), sus lo centralisme parisenc e sus lei zònas abandonadas...
Per establir la connexion necessària entre Occitània e Catalonha, ara, vesi doas errors tipicas que son de frens, de formas d’autocensura.
— Quand certaneis occitanistas montan de comitats de sosten a Catalonha (amb tota la rason), fan parlar de Catalonha e quasi pas d’Occitània. Fan parlar lei catalans en catalan mai elei ausan gaire parlar en occitan. Demandan la libertat per Catalonha mai es un tabó absolut que demanden la meteissa libertat per Occitània. Ofrisson una ajuda gratuita ai catalans d’Occitània, demandan pas ai catalans d’Occitània d’ajudar la causa occitana.
— Quand certaneis occitanistas escrivon de tèxts flames per glorificar Catalonha, escrivon que la causa occitana sembla perduda. Compensan sa frustracion occitana per una fascinacion exotica catalana. Es un discors irresponsable de desmobilizacion.
— Quand certaneis occitanistas escrivon de tèxts flames per glorificar Catalonha, escrivon que la causa occitana sembla perduda. Compensan sa frustracion occitana per una fascinacion exotica catalana. Es un discors irresponsable de desmobilizacion.
Explorem una practica pus ferma e pus assumida de la lenga occitana en public, un assai de reliar lei movements sociaus amb la consciéncia occitana, un discors descomplexat. Cau sostenir Catalonha e propagar en Occitània...