La lenicion es un fenomèn d’afebliment, que pòl abotir a la supression d’un son. La destruccion d’aquel son originari es, sovent sensa traça. Rarament per una consonanta o vocala d’epentèsi per exemple.
Coma la tonalitat de l’accent occitan dins lo francés dal sud, lo francitan. “Cheval” en doas sillabas perqué disèm caval. E non chval, coma en francés parisenc (cf. la prononciacion fonetica indicaia dins los diccionaris).
M’es agut revelat quora un jorn mon enfant, tornèt de la sieu jornaia amb de mòtes que dins la jornaia avian plus lo meme accent per prononciar. De l’accent occitan dins lo francés, prononciacion de mòts a la francitana tanben, plus.
Fenètr o quitament fnètr, feutr, rfèr o quitament eurfèr e pi, rdir, smèn... (fenêtre, feutre, refaire, redire, semaine = fenestra, feutre, refar, redire, setmana) plus de vocala finala per donar una existença a “e” qu’en cò nòstre es ren mut... Lo “Lait” (lach) èra devengut “lè” e plus “lé”... L’accent de quarques mòtes èra devengut “ponchut” coma disèm qué!
E en discutre amb la maire d’un vesin, que, originaris de Corsega parlavan ren ambal meme accent. La maire, professora de las escòlas parlava quasi ponchut mentre que l’enfant, el, professor en collègi, parlava amb un accent còrse.
La maire, quora li faguèro arremarcar, diguèt: “ai totjorn ensenhat en Corsega, mas coma instit’, se devèm de mostrar l’exemple. Valent a dire, parlar sensa accent, per ensenhar ce que cal, lo bòn”. Volia dire, parlar amb l’accent estandard parisenc en plaça de l’accent còrse.
Un metòd francés per emparar de liéger lo francés ditz que la letra e finala se pronóncia ren. E parier amb los metòdes per adultes.
S’anatz far un giro sus de pàginas Wikipèdia dins lo paragraf toponim, trobaretz sovent las formas nordicas de prononciacion francesa per un toponim occitan.
Quarques exemples emblematics. Florilègi.
Segur, la prononciacion dals noms de las ciutats mai grandas son lo rebat dal rapòrt de dominacion lingüistica fòrt de l’occitan per lo francés en mitan urban, e mens fòrt en mitan periürban e rural. Quitament se los niçards ancians dison encara Nice e non Nis, aquela prononciacion occitana deu èstre combatüa e es la “bòna” la francesa que deu èstre davans, o quitament unicament notaia.
Resistèm per los toponimes nòstres, e quitament faguèm remarcar qu’es la prononciacion francesa nordica fautiva. Un pauc de respèct.
Un jorn, capiguèro ren a la demanda: “C’est où Bio ?” [Ont es Biò(t)?]. Resisténcia inconscienta?
Tant qu’un mi demanda ren ont es “Carreau”...
Tron de nom (non)!
![abonar los amics de Jornalet]()
Coma la tonalitat de l’accent occitan dins lo francés dal sud, lo francitan. “Cheval” en doas sillabas perqué disèm caval. E non chval, coma en francés parisenc (cf. la prononciacion fonetica indicaia dins los diccionaris).
M’es agut revelat quora un jorn mon enfant, tornèt de la sieu jornaia amb de mòtes que dins la jornaia avian plus lo meme accent per prononciar. De l’accent occitan dins lo francés, prononciacion de mòts a la francitana tanben, plus.
Fenètr o quitament fnètr, feutr, rfèr o quitament eurfèr e pi, rdir, smèn... (fenêtre, feutre, refaire, redire, semaine = fenestra, feutre, refar, redire, setmana) plus de vocala finala per donar una existença a “e” qu’en cò nòstre es ren mut... Lo “Lait” (lach) èra devengut “lè” e plus “lé”... L’accent de quarques mòtes èra devengut “ponchut” coma disèm qué!
E en discutre amb la maire d’un vesin, que, originaris de Corsega parlavan ren ambal meme accent. La maire, professora de las escòlas parlava quasi ponchut mentre que l’enfant, el, professor en collègi, parlava amb un accent còrse.
La maire, quora li faguèro arremarcar, diguèt: “ai totjorn ensenhat en Corsega, mas coma instit’, se devèm de mostrar l’exemple. Valent a dire, parlar sensa accent, per ensenhar ce que cal, lo bòn”. Volia dire, parlar amb l’accent estandard parisenc en plaça de l’accent còrse.
Un metòd francés per emparar de liéger lo francés ditz que la letra e finala se pronóncia ren. E parier amb los metòdes per adultes.
S’anatz far un giro sus de pàginas Wikipèdia dins lo paragraf toponim, trobaretz sovent las formas nordicas de prononciacion francesa per un toponim occitan.
Quarques exemples emblematics. Florilègi.
— fr.wikipedia.org/wiki/Nice
“Nice — prononcé [nis]”
— fr.wikipedia.org/wiki/Castellane
“Castellane (prononcé [kas.t̪ɛ.ˈlan])”
Pichina mencion al “local”= l’occitan provençal
— fr.wikipedia.org/wiki/Cannes
“Cannes — [kan] ou localement [ˈkanə]”
o “dal miègjorn”
— fr.wiktionary.org/wiki/Pégomas
“Pégomas pe.ɡo.ma ou pe.ɡo.mas (plutôt dans le Midi).”
Esitacion
— fr.m.wiktionary.org/wiki/Cabris
Totun, ai sentut dire Nice e non Nis, Castellane e non Castelann, Cannes e non Cann. Mas benlèu qu’a l’avenir, a fòrça d’o far creire e de s’o far impausar, deurem prononciar ansin, a la francesa dal nòrd. E plus coma a la francitana.
Al revenge, resisténcia assumaia per:
— fr.wikipedia.org/wiki/Clans_(Alpes-Maritimes)
“Clans (prononcer le “s” final)” en la valaia de’n Tiniá.
E per fortuna nos rèsta encara la vila de Carròs coma per la finala -T dins la vilòta e mai lo vilatge siguents: Biòt, Anòt, qu’en francés regional se dison encara totas las letras “Carross, Biott, Annott”.
— fr.wikipedia.org/wiki/Biot_(Alpes-Maritimes)
“Biot (prononcé [bjɔt], « Biotte »)”.
“Nice — prononcé [nis]”
— fr.wikipedia.org/wiki/Castellane
“Castellane (prononcé [kas.t̪ɛ.ˈlan])”
Pichina mencion al “local”= l’occitan provençal
— fr.wikipedia.org/wiki/Cannes
“Cannes — [kan] ou localement [ˈkanə]”
o “dal miègjorn”
— fr.wiktionary.org/wiki/Pégomas
“Pégomas pe.ɡo.ma ou pe.ɡo.mas (plutôt dans le Midi).”
Esitacion
— fr.m.wiktionary.org/wiki/Cabris
Totun, ai sentut dire Nice e non Nis, Castellane e non Castelann, Cannes e non Cann. Mas benlèu qu’a l’avenir, a fòrça d’o far creire e de s’o far impausar, deurem prononciar ansin, a la francesa dal nòrd. E plus coma a la francitana.
Al revenge, resisténcia assumaia per:
— fr.wikipedia.org/wiki/Clans_(Alpes-Maritimes)
“Clans (prononcer le “s” final)” en la valaia de’n Tiniá.
E per fortuna nos rèsta encara la vila de Carròs coma per la finala -T dins la vilòta e mai lo vilatge siguents: Biòt, Anòt, qu’en francés regional se dison encara totas las letras “Carross, Biott, Annott”.
— fr.wikipedia.org/wiki/Biot_(Alpes-Maritimes)
“Biot (prononcé [bjɔt], « Biotte »)”.
Segur, la prononciacion dals noms de las ciutats mai grandas son lo rebat dal rapòrt de dominacion lingüistica fòrt de l’occitan per lo francés en mitan urban, e mens fòrt en mitan periürban e rural. Quitament se los niçards ancians dison encara Nice e non Nis, aquela prononciacion occitana deu èstre combatüa e es la “bòna” la francesa que deu èstre davans, o quitament unicament notaia.
Resistèm per los toponimes nòstres, e quitament faguèm remarcar qu’es la prononciacion francesa nordica fautiva. Un pauc de respèct.
Un jorn, capiguèro ren a la demanda: “C’est où Bio ?” [Ont es Biò(t)?]. Resisténcia inconscienta?
Tant qu’un mi demanda ren ont es “Carreau”...
Tron de nom (non)!
