Cèrtas, m'esperavi (per malastre) a fòrça reaccions portadas a mon article de la setmana passada. Qual disiá que l'occitan estandard a pas jamai existit e serviriá pas a res (ni mai per la premsa, los editors, ni los ensenhaires?), qual vesiá la menaça de l'imperialisme lengadocian (ieu ai sempre aparat un occitan pluricentric coma una evidéncia), qual me voliá impausar sas causidas dins la lenga emplegada dins Jornalet (contunharai de seguir lo modèl de lenga de nòstre e vòstre jornal, per respècte envèrs la politica editoriala), e mentre qu'un afortissiá "soi la nòrma", un autre li respondiá "la nòrma soi ieu". Avançam pauc, e aquò es la consequéncia vesidoira de la crisi prigonda de l'occitanisme que s'eterniza, e indirèctament de l'epòca que l'Institut d'Estudis Occitans renoncièt a èsser l'equivalent nòstre de l'Institut d'Estudis Catalans.
Mentretant, l'estudiant novelari de la lenga nòstra sauprà pas se cal escriure en lengadocian "aprene" (aplicacion Vèrb'Òc del CPLO) o "apréner" (conjugador de l'Academia Occitana), mas "apréner" reünirà los gascons, segon aqueles dos sits. Pasmens, lo lexic de lemosin del CPLO sembla de preferir "apréner": es lo signe que l'infinitiu s'escriurà aital pertot? Autre exemple de dobtes possibles: la 6a persona de l'imperfach del subjontiu serà "floriguèsson" segon Vèrb'Òc, mas lo Conjugador ditz "floriguèssen".
Soi conscient dels arguments dels unes e dels autres, mas ieu demandi, i insistissi, la coesion dels especialistas de la lenga. Al fons, sabèm que fòrça critèris per fixar la nòrma son arbitraris, mas se pòdon justificar per mai d'una rason que de còps se contradison entre elas. "Ibrida" a per el l'etimologia latina e l'atestacion mistralenca, mas "ibrid(e)" se pòt explicar per una volontat de sarrar la lenga nòstra de sas sòrres o cosinas romanicas. Qual decidirà? Non pas una persona isolada, e mai saberuda, ni un grop de qualques unes, malgrat de bonas intencions, mas l'usatge e lo consens; se i a volontat de trabalhar ensems, coma desespèri pas qu'aquò siá tornarmai possible un jorn. A l'usatge e al consens, apondriái una tresena exigéncia: lo respècte de las òbras anterioras, per tal que, se la nòrma evoluís coma evoluís per tota lenga, aquò se faga pas pel plaser capriciós de contradire d'autres sabents mas per necessitat.
Aquela volontat que vòli comuna se poiriá bensai concretizar per una òbra collectiva, e prepausi que se redigisca ensems un diccionari general de la lenga occitana. Ja ausissi qualques unes a me dire que n'i a un, lo de l'Academia Occitana. Me grèva pasmens de los decebre: non es pas un diccionari general de la lenga occitana. Li reconeissi de grandas qualitats (las datas de las primièras atestacions dels mots, de citacions, una volontat d'ordenar los camps semantics), mas contràriament als grands exemples catalans que ne poiriam inspirar, lo diccionari de l'Institut d'Estudis Catalans, d'un caire, o lo Diccionari català-valencià-balear, d'autre caire, las definicions i son en francés e non pas en lenga nòstra. Tanben, l'objècte descrich es pas "la lenga occitana" mas una proposicion normativa de basa lengadociana. La realitat pluricentrica de l'occitan i apareis pas, çò que fariá pensar (involontàriament) que l'occitan vertadièr es aquela proposicion d'estandard de basa lengadociana, non pas las autras modalitats; me resumissi: concebi pas de diccionari general de la lenga occitana sens pluricentrisme, sens respècte de la diversitat de l'occitan qu'es la meteissa lenga (per nosautres) a Vielha, Lemòtges, Marselha o Niça, per exemple. Aquò empachariá pas, de tot segur, la necessària seleccion de las formas mai usualas, mai convergentas, mai diasistematicas, per evitar una selva de mots en contradiccion amb de tòcas normativas.
A l'òbra!
![]()
Mentretant, l'estudiant novelari de la lenga nòstra sauprà pas se cal escriure en lengadocian "aprene" (aplicacion Vèrb'Òc del CPLO) o "apréner" (conjugador de l'Academia Occitana), mas "apréner" reünirà los gascons, segon aqueles dos sits. Pasmens, lo lexic de lemosin del CPLO sembla de preferir "apréner": es lo signe que l'infinitiu s'escriurà aital pertot? Autre exemple de dobtes possibles: la 6a persona de l'imperfach del subjontiu serà "floriguèsson" segon Vèrb'Òc, mas lo Conjugador ditz "floriguèssen".
Soi conscient dels arguments dels unes e dels autres, mas ieu demandi, i insistissi, la coesion dels especialistas de la lenga. Al fons, sabèm que fòrça critèris per fixar la nòrma son arbitraris, mas se pòdon justificar per mai d'una rason que de còps se contradison entre elas. "Ibrida" a per el l'etimologia latina e l'atestacion mistralenca, mas "ibrid(e)" se pòt explicar per una volontat de sarrar la lenga nòstra de sas sòrres o cosinas romanicas. Qual decidirà? Non pas una persona isolada, e mai saberuda, ni un grop de qualques unes, malgrat de bonas intencions, mas l'usatge e lo consens; se i a volontat de trabalhar ensems, coma desespèri pas qu'aquò siá tornarmai possible un jorn. A l'usatge e al consens, apondriái una tresena exigéncia: lo respècte de las òbras anterioras, per tal que, se la nòrma evoluís coma evoluís per tota lenga, aquò se faga pas pel plaser capriciós de contradire d'autres sabents mas per necessitat.
Aquela volontat que vòli comuna se poiriá bensai concretizar per una òbra collectiva, e prepausi que se redigisca ensems un diccionari general de la lenga occitana. Ja ausissi qualques unes a me dire que n'i a un, lo de l'Academia Occitana. Me grèva pasmens de los decebre: non es pas un diccionari general de la lenga occitana. Li reconeissi de grandas qualitats (las datas de las primièras atestacions dels mots, de citacions, una volontat d'ordenar los camps semantics), mas contràriament als grands exemples catalans que ne poiriam inspirar, lo diccionari de l'Institut d'Estudis Catalans, d'un caire, o lo Diccionari català-valencià-balear, d'autre caire, las definicions i son en francés e non pas en lenga nòstra. Tanben, l'objècte descrich es pas "la lenga occitana" mas una proposicion normativa de basa lengadociana. La realitat pluricentrica de l'occitan i apareis pas, çò que fariá pensar (involontàriament) que l'occitan vertadièr es aquela proposicion d'estandard de basa lengadociana, non pas las autras modalitats; me resumissi: concebi pas de diccionari general de la lenga occitana sens pluricentrisme, sens respècte de la diversitat de l'occitan qu'es la meteissa lenga (per nosautres) a Vielha, Lemòtges, Marselha o Niça, per exemple. Aquò empachariá pas, de tot segur, la necessària seleccion de las formas mai usualas, mai convergentas, mai diasistematicas, per evitar una selva de mots en contradiccion amb de tòcas normativas.
A l'òbra!
