Sus leis ecrans de la television, dètz còps de la jornada, vesèm l’espòt “Je suis de la couleur de ceux qu’on persécute”, que si vòu messatge de solidaritat entre lei pòbles, leis etnias, lei classas socialas. De l’epòca de l’esclavatge avèm gardat en tèsta que lei “blancs” son en generau dau caire dei persecutaires e lei “non-blancs” dins aqueu dei persecutats.
Un jorn, l’an passat, esperavi mon amic Jaume sus un trepador de la plaça de la gara TGV de Corbeil-Essonnes. Naissut a Capdenac Gara en Avairon, es exiliat damont, pecaire.
Dau temps qu’esperavi, passet plan-plan una veitura davant ieu e, fenèstra dubèrta, lo passatgier, que duviá aguer d’avis africans, mi diguèt “cadavre”. N’èri restat candit. Ai pas encara comprés se comparava ma pèu an aquela d’un mòrt o s’auriá agut enveja de mi sagatar.
Pasmens lei camins de la “blanquitud” son estrechs per nautrei, naissuts dins lo miegjorn d’Euròpa. En 1971, en Gabon li aviá fòrça portugués venguts per una part d’Angòla que tenián botiga. Lei francés de l’endrech lei consideravan pas coma blancs. Aviáu ausit dire “À cette soirée nous étions 3 Blancs, 6 Noirs e 4 Portugais”.
Tau que mi vesètz ara, amb mei peus negres (venguts blancs) e ma pèu marcada dau soleu, aviáu passat per nòrd-african en Escandinàvia e per italian en Olanda; aquò m’aviá vaugut de passar doas oras au comissariat. Lei policiers locaus cercavan un gang d’italians que bracavan lei bancas e ieu, colhon, aviáu pres una fòto davant una banca.
Tot aquò m’es arribat. Auriá ges de sens s’inventavi. Conven d’apondre que blanc es pas una color, es l’addicion de totei lei colors. Lo negre es l’abséncia de color. Siáu pas segur que difusar un eslogan de patz amb una istòria de color sèrve en quauquarren. Aquò voudriá dire que totei leis umans an sa color ben definida. Un geniau jugaire antilhés qu’aviá marcat doi buts còntra Croàcia au Mondiau 98 disiá, en respònsa an aquelei que consideravan que li aviá tròp de “blacks” dins l’esquipa: “Quand je porte le maillot de l’équipe de France, je ne suis pas noir, je suis un des onze joueurs de l’équipe de France sur le terrain”.
Un jorn, l’an passat, esperavi mon amic Jaume sus un trepador de la plaça de la gara TGV de Corbeil-Essonnes. Naissut a Capdenac Gara en Avairon, es exiliat damont, pecaire.
Dau temps qu’esperavi, passet plan-plan una veitura davant ieu e, fenèstra dubèrta, lo passatgier, que duviá aguer d’avis africans, mi diguèt “cadavre”. N’èri restat candit. Ai pas encara comprés se comparava ma pèu an aquela d’un mòrt o s’auriá agut enveja de mi sagatar.
Pasmens lei camins de la “blanquitud” son estrechs per nautrei, naissuts dins lo miegjorn d’Euròpa. En 1971, en Gabon li aviá fòrça portugués venguts per una part d’Angòla que tenián botiga. Lei francés de l’endrech lei consideravan pas coma blancs. Aviáu ausit dire “À cette soirée nous étions 3 Blancs, 6 Noirs e 4 Portugais”.
Tau que mi vesètz ara, amb mei peus negres (venguts blancs) e ma pèu marcada dau soleu, aviáu passat per nòrd-african en Escandinàvia e per italian en Olanda; aquò m’aviá vaugut de passar doas oras au comissariat. Lei policiers locaus cercavan un gang d’italians que bracavan lei bancas e ieu, colhon, aviáu pres una fòto davant una banca.
Tot aquò m’es arribat. Auriá ges de sens s’inventavi. Conven d’apondre que blanc es pas una color, es l’addicion de totei lei colors. Lo negre es l’abséncia de color. Siáu pas segur que difusar un eslogan de patz amb una istòria de color sèrve en quauquarren. Aquò voudriá dire que totei leis umans an sa color ben definida. Un geniau jugaire antilhés qu’aviá marcat doi buts còntra Croàcia au Mondiau 98 disiá, en respònsa an aquelei que consideravan que li aviá tròp de “blacks” dins l’esquipa: “Quand je porte le maillot de l’équipe de France, je ne suis pas noir, je suis un des onze joueurs de l’équipe de France sur le terrain”.